Talep Daralması ve Enflasyon Reel Sektörü Zorluyor

Reel sektör, yüksek enflasyon ve talep daralması nedeniyle ciddi sorunlarla karşı karşıya. İmalat sanayisinde kapasite kullanım oranı son 15 yılın en düşük seviyesine indi. İmalat PMI ise üst üste beşinci ayda da düşmeye devam ederek 47,2 seviyesine geriledi. İç ve dış talepteki daralma ile birlikte çalışan sayısında ciddi bir düşüş yaşandı. İlk altı ayda, yeni açılan her beş şirkete karşılık bir şirket kepenk indirdi.

Ekonomik Sıkılaşmanın Etkileri

Enflasyonla mücadele amacıyla uygulanan sıkılaşma politikalarının etkileri reel sektörde giderek belirginleşti. Yüksek finansman maliyetleri ve talepteki zayıflama, üretimde gerilemeye neden oldu. İSO İmalat PMI temmuzda 47,2 seviyesine inerek sanayi üretiminin yıllık %0,1 daraldığını ve kapasite kullanım oranının %75,9’a gerilediğini gösterdi. İhracattaki %2’lik sınırlı artış yeterli gelmedi ve toplam şirket sayısında düşüş yaşandı. Temmuzda 183 firma konkordato başvurusunda bulunarak son yılların en yüksek seviyesine ulaştı.

5 Aydır Süren Üretim Yavaşlaması

Yılın ilk yarısındaki veriler, reel sektörde kırmızı alarm veriyor. İSO İmalat PMI temmuz ayında üst üste beşinci ayda da azaldı ve 47,2 seviyesine düştü. Bu da sektörün faaliyet koşullarında belirgin bir yavaşlama olduğunu gösteriyor. Siparişlerde son 20 ayın en sert düşüşü yaşandı. Elektrikli ve elektronik ürünlerde bu gerileme daha belirgin oldu. Temmuzda yalnızca gıda ürünleri sektöründe istihdam artışı görülürken, diğer sektörlerde hızlı bir çalışan sayısı düşüşü gözlemlendi.

Personel Yetersizliklerinin Etkisi

Çalışan Sayısındaki Düşüş: Son 21 ayın en yüksek hızında düşüş yaşandı. Bu, üretim hacimlerini olumsuz etkiledi.

Girdi Alımlarındaki Azalma: Talep zayıflığına bağlı olarak imalatçılar girdi alımlarını azalttı, en keskin yavaşlama metalik olmayan mineral ürünlerde gerçekleşti.

12 Bin 175 Şirket Tasfiye Kararı Aldı

Merkez Bankası’nın verilerine göre, temmuzda kapasite kullanım oranı %75,9’a inerek son 15 yılın en düşük seviyesine ulaştı. Ocak-Haziran döneminde ihracat %2 artarak 125,4 milyar dolara çıktı. Ancak, 25 sektörün 12’sinde ihracat gerileme gösterdi. Yılın ilk yarısında 52 bin 676 şirket kuruldu, 11 bin 939 şirket ise kepenk indirdi. Tasfiye sürecine giren şirket sayısı %2,3 artarak 12 bin 175’e çıktı.

🚨 Konkordato Kabusu Bitmiyor

Temmuzda konkordato talebinde bulunan firma sayısı 183 oldu ve bu, 2018-2019 döneminden sonraki en yüksek aylık seviye olarak dikkat çekti. Yılın ilk yedi ayında konkordato başvurusunda bulunan toplam firma sayısı 788'e ulaştı. İş dünyası temsilcileri ve Adalet Bakanlığı, suiistimallerin önüne geçmek için çalışmalar yapıyor.

Piyasanın Çekeceği Var!

Finansmana erişim sorunlarından dolayı piyasada karşılıksız çek sayısı artıyor. TCMB verilerine göre, Temmuz 2024'te karşılıksız çek adedi %149,9 artarak 26 bin 351'e çıktı. Böylece, seviyeler Aralık 2019'dan bu yana en yüksek düzeye ulaştı. İbraz edilen toplam çek tutarı 606,3 milyar TL'ye çıktı.

Mali İyileşmeler ve Sektörel Değerlendirmeler

Piyasadaki daralmadan muzdarip reel sektör, az hasarla atlatmaya çalışıyor. Ancak beklenti işlerin daha da kötüye gideceği yönünde.

Uzman Görüşleri

• TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclis Başkanı Şeref Fayat: Yüksek faiz ve sıkılaşma politikaları nedeniyle iç piyasada durgunluk yaşandığını belirtiyor.
• İDDMİB Başkanı Çetin Tecdelioğlu: İhracattaki kıpırdanmalara rağmen mevcut kur politikaları nedeniyle rekabetçi fiyat verilemediğine dikkat çekiyor.
• TESİD Başkanı Yaman Tunaoğlu: Ekonomiyi soğutma politikalarının sektör üzerinde olumsuz etkileri olduğunu, ancak enflasyonla mücadelenin başka yolu olmadığını ifade ediyor.
• TÜRKBESD Başkanı Gökhan Sığın: Üretimde %11 azalma gerçekleştiğini belirtiyor ve ihracatta iyileşme olmazsa sektörde küçülme başlayacağını öngörüyor.

Reel Sektör Hakkında En Merak Edilen Sorular

Reel sektörde kapasite kullanım oranı neden düşüşte?

Reel sektördeki kapasite kullanım oranının düşüşte olmasının ana sebeplerinden biri yüksek enflasyon ve ekonomik sıkılaşma politikalarıdır. Bu faktörler, üretim maliyetlerini artırarak firmaların üretim kapasitelerini tam olarak kullanmalarını zorlaştırır. Ayrıca, iç ve dış taleplerdeki daralma da üretim faaliyetlerini olumsuz etkiler. Talep yetersizliği nedeniyle firmalar, üretimlerini azaltmak zorunda kalır ve bu durum kapasite kullanım oranında düşüşe yol açar. Son dönemde konkordato başvurularının artması da işletmelerin mali zorluklar yaşadığını göstermektedir.

Karşılıksız çeklerin artmasının sebepleri nelerdir?

Karşılıksız çeklerin artmasının başlıca sebeplerinden biri, finansmana erişim sorunlarıdır. Bankaların kredi verme politikalarındaki sıkılaşma, işletmelerin likidite sorunları yaşamasına neden olur. Bu durumda, işletmeler borçlarını ödemekte zorlanır ve karşılıksız çek sayısında artış yaşanır. Ayrıca, ekonomik belirsizlikler ve talep daralması, firmaların gelirlerini düşürerek ödeme kapasitesini olumsuz etkiler. TCMB verilerine göre, Temmuz 2024'te karşılıksız çek adedi %149,9 oranında artmış ve bu durum işletmelerin finansal sıkıntılarının ciddiyetini göstermektedir.